K 19 T-SHIRT

K-19, KS-19, BS_19 was een van de eerste twee Sovjet-onderzeeërs van de 658, 658м, 658с klasse (NAVO-rapportagenaam Hotel-klasse onderzeeër), de eerste generatie nucleaire onderzeeër uitgerust met nucleaire ballistische raketten, in het bijzonder de R-13 (raket). De kiel werd gelegd op 17 oktober 1958, gedoopt op 8 april 1959 en gelanceerd op 11 oktober 1959. De vlag werd voor het eerst gehesen op 12 juli 1960, en het voltooide alle acceptatietests op 12 november 1960. De officiële opening vond plaats op 30 april 1961. Vanwege het grote aantal ongelukken tijdens de bouw en de levensduur kreeg het een onofficiële bijnaam "Hiroshima" onder zeelieden en officieren.[1] Gedurende de levensduur liep het 332.396 mijl gedurende 20.223 werkuren. Op 4 juli 1961 voerde de K-19, onder bevel van kapitein Nikolaj Vladimirovitsj Zatejev, oefeningen uit in de Noord-Atlantische Oceaan, dicht bij Zuid-Groenland, toen er een groot lek ontstond in het koelmiddelsysteem van de reactor, waardoor de waterdruk in de achterreactor tot nul daalde en de koelvloeistofpompen uitvielen. Een ander ongeluk had ervoor gezorgd dat het langeafstandsradiosysteem onklaar was gemaakt, zodat ze geen contact konden opnemen met Moskou. Het reactortemperatuurmechanisme is oncontroleerbaar en bereikt 800 °C (1470 °F) — bijna het smeltpunt van de splijtstofstaven — en de kettingreacties zijn voortgezet ondanks het feit dat de regelstaven via een SCRAM-roos zijn ingebracht. De reactor bleef opwarmen omdat er nog steeds koelvloeistof nodig is tijdens het stilleggen totdat de reacties afnemen. Ondanks eerdere verzoeken van Zateyev en anderen, was er geen back-upkoelsysteem geïnstalleerd. Omdat er geen koelback-upsysteem was geïnstalleerd, nam Zateyev een drastische beslissing; een team van acht ingenieurs en bemanningsleden werkte langere tijd in gebieden met hoge straling om een nieuw koelmiddelsysteem te implementeren door een luchtventiel af te snijden en er een watertoevoerleiding in te lassen. Aangezien het schip chemische pakken vervoerde, in plaats van stralingspakken (niet beschikbaar op dat moment en ontwikkeld na ongelukken zoals dit), waren ze zeker dodelijk besmet, [citaat nodig] maar het reparatieteam was zich niet bewust van de mate van risico, in de overtuiging dat de pakken die ze droegen hen tegen besmetting zouden beschermen. De vrijgekomen radioactieve stoom, die splijtingsproducten bevat, werd in het ventilatiesysteem getrokken en naar andere delen van het schip verspreid. Het uit het reactorgedeelte gepompte koelwater werkte goed. De bemanning, delen van het schip en sommige ballistische raketten aan boord raakten besmet; de gehele bemanning kreeg aanzienlijke stralingsdoses toegediend en alle zeven mannen van de reparatiebemanning stierven binnen een week aan stralingsblootstelling, en nog eens vijftien binnen de komende twee jaar[3]. De kapitein besloot naar het zuiden te varen om dieselonderzeeërs te ontmoeten die verwacht werden daar te zijn, in plaats van verder te gaan op de geplande route van de missie. Zatejev werd bezorgd om een mogelijke muiterij en moest alle kleine wapens overboord gooien, behalve vijf pistolen die verspreid werden onder zijn meest vertrouwde officieren. Een dieselonderzeeër, de S-270, nam de laagvermogen noodtransmissie van de K-19 over en voegde zich daarbij. Amerikaanse oorlogsschepen in de buurt hadden de uitzending ook gehoord en boden hulp aan, maar Zatejev, bang om de militaire geheimen van de Sovjet-Unie weg te geven aan het Westen, weigerde en zeilde om de S-270 te ontmoeten. De bemanning werd geëvacueerd en de boot werd naar de thuisbasis gesleept; na de landing vervuilde het schip een zone binnen 700 m (2.300 voet). De beschadigde reactoren werden verwijderd en vervangen, een proces dat twee jaar duurde. In deze periode was er sprake van verdere stralingsvergiftiging van het milieu en de betrokken werknemers. De officiële verklaring voor de ramp is dat tijdens het reparatieproces werd ontdekt dat de ramp was veroorzaakt door een val van een laselektrode die tijdens de constructie van het initiaal in het eerste koelcircuit van de achterste reactor was gevallen. Dit wordt echter betwist. Volgens de gepensioneerde viceadmiraal Nikolai Mormul was er toen de reactor aan wal werd gezet nog geen drukmeter aangesloten op het eerste koelcircuit. Tegen de tijd dat iemand zich realiseerde wat er gebeurde, waren de leidingen onderworpen aan een druk van 400 atmosferen; dubbel de aanvaardbare limiet. Het controleren van de leidingen zou kostbaar zijn geweest en het melden van de nalatigheid zou de carrière van kapitein Zateyev hebben gekwetst, die het liever verborgen hield. De K-19 keerde terug naar de vloot, nu met de bijnaam "Hiroshima". Op 1 februari 2006 stelde het voormalige President van de Sovjet-Unie Michail Gorbatsjov in een brief aan het Noors Nobelcomité voor om de bemanning van K-19 te nomineren voor een Nobelprijs voor de Vrede voor hun acties op 4 juli 1961[4]. Eind maart 2006 werd Nikolaj Zatejev officieel genomineerd voor de prijs.